Đừng dạy trẻ dựa trên nỗi sợ

 Xin đừng dạy trẻ dựa trên nỗi sợ 

Trong chuỗi bài về những câu nói tưởng chừng rất “bình thường” của người lớn mình học được rằng nếu thay đổi cách nói một chút thì sẽ giúp ích rất nhiều cho sự phát triển của con. Bởi dù sao, không thể bên con 24/7 và không thể ngăn con khỏi mọi điều bất công, mọi hành vi, câu nói chưa phù hợp. Chỉ là mình nghĩ, nếu xây dựng được gắn kết với con, là nơi tin cậy để con tỉ tê chuyện trường, chuyện bạn, mình có thể tiến gần hơn đến thế giới của con để đồng hành cùng con. 

Bài 4: Xin đừng dạy trẻ dựa trên nỗi sợ 

“Con ngoan thì mẹ mới thương” 

“Bạn nào không ăn thì không được về” 

“Không nghe lời là ông quan bắt đi đấy”

“Không được mút tay nữa không là bố đánh đấy” ….. 

Người lớn chúng ta cứ vô tư nói những câu như thế để phản hồi hành vi của trẻ, bởi khi trẻ sợ, trẻ sẽ nghe lời hơn, hợp tác hơn mà không biết rằng những câu từ ấy có tính sát thương cực cao với trẻ. Và chuyện gì sẽ xảy ra nếu một ngày, trẻ biết những điều đó là không thật, trẻ không còn sợ nữa. Có thể lắm, trẻ sẽ không còn nghe lời, không còn sợ vì biết chẳng có ông quan nào đến bắt, cũng chẳng có ông ba bị nào xuất hiện. Bỗng dưng, câu dọa không còn tác dụng nữa, trẻ lại bị cho là “sao nay con hư thế”, hoặc tệ hơn, trẻ nghĩ bố mẹ không thương mình và không còn tin tưởng chúng ta nữa vì ta đã nói điều không thật. 

Có thể bạn nghĩ bố mẹ nào chẳng thương con, nhưng bạn có từng nghĩ đến không? Khi nghe những điều đó, trẻ rất sợ, rằng mình không được bố mẹ thương, không được đón về. Bơ đã từng như thế đấy, mình vẫn còn nhớ câu nói trong mếu máo, tủi thân, lo sợ của Bơ “mẹ ơi cô bảo không ngoan thì bố mẹ không đón về”  vào một buổi chiều tan lớp. Mình vẫn nhớ vẻ dứt khoát, rành mạch của Bơ khi nói “ai không ngoan thì ông quan trên trời bắt đi luôn”. 

Mình không biết người khác có cho là bình thường, hay là vấn đề hay không. Nhưng với mình, khi nghe những câu đó từ con, cảm giác thật khó tả: thương con, giận cô, bối rối không biết nên làm thế nào để vừa giữ hình ảnh của cô trong con, giữ niềm tin của con với cô, lại vừa để con hiểu những điều đó là không đúng, không có thật, và rằng bố mẹ thương con, bố mẹ sẽ đón con về cho dù con như thế nào đi nữa. 

Lục lại những kiến thức, những chia sẻ về tâm lý con trẻ, về kỷ luật tích cực, thử nghĩ về tình huống, mình đã quyết định nói với con trước, bởi mình không muốn con cứ giữ suy nghĩ “ngoan thì mới được thương”, mình hiểu những câu nói này không hề có ích cho sự lớn lên của con. Và rồi mình quyết định sẽ nói với con theo hướng phân tích từng phần: khẳng định với con rằng bố mẹ thương con, cho con biết tại sao cô nói thế, và dù cô nói như thế không đúng, con cần tuân theo nội quy, quy tắc của cô ở trên lớp. 

Ví dụ một lần, hồi mới đi học, con kể thế này: “mẹ ơi cô bảo Bơ nhè thịt thì bố mẹ không đón đâu”. Lần đó vào bữa ăn trưa, con có nhè thịt ra. Con mếu máo và mình cảm nhận là con đã rất tủi thân, lo lắng. Mình nói thế này kèm theo một cái ôm trấn tĩnh con: “Mẹ hiểu rồi, Bơ sợ bố mẹ không đến đón con đúng không? Bơ yên tâm nhé, dù thế nào bố mẹ vẫn đến đón con, dù thế nào bố mẹ vẫn thương con. Dù có những lúc bố mẹ giận, bố mẹ khó chịu nhưng đó là những cảm xúc rất bình thường, và bố mẹ vẫn thương yêu con. Cô nói như thế là vì cô muốn Bơ tập trung vào giờ ăn và ăn gọn gàng. Nhưng sao Bơ lại nhè thịt vậy?” 

- Vì thịt có cái gì đó. Thông thường Bơ rất ít khi nhè đồ ăn, chỉ khi trong miếng đồ ăn đó có thứ gì đó khác lạ, có thể là còn sót xương, hoặc lá hành, hoặc da,…những thứ mà con thấy là lạ, khác với miếng thịt con thường ăn thì con sẽ nhè ra. 

- À, vậy là Bơ nhè thịt vì Bơ cảm thấy có gì đó đúng không. Vậy thì Bơ nói cho cô biết để cô hiểu nhé. Cô muốn Bơ ăn thật no đó, nhưng cô nói vậy là không đúng, mẹ sẽ góp ý với cô nhé. Cô có thể nói là Bơ ăn no để khỏe mạnh nhé, hoặc Bơ không nhè đồ ăn ra. Và trong giờ ăn thì Bơ nhớ ngồi ăn gọn gàng nhé. 

- Bơ đồng ý. Đến đây thì con dần xuôi hơn. 

Mình thật biết ơn vì ngôn ngữ của con lúc này đã khá tốt, con biết bày tỏ suy nghĩ và cảm xúc, biết ơn vì con đã kể cho mình nghe. Nếu không, mình sẽ chẳng thể biết tại sao con khóc, chẳng thể hiểu liệu chuyện trên lớp có gì khiến con buồn hay không, cũng chẳng thể nào hình dung những gì đang diễn ra trong suy nghĩ của em bé ba tuổi. Mình cũng thêm tin tưởng rằng khi con cảm nhận được tình yêu thương của bố mẹ, khi con cảm thấy thoải mái bên bố mẹ, đó là nền tảng để con tự tin bước ra môi trường mới, như môi trường đầu tiên là ở lớp với cô và các bạn. 

Về phần cô giáo thì mình cũng đã góp ý với cô, tuy lúc đầu khi nghe con kể, mình đã có chút giận nhưng mình không trách cô vì mình hiểu, những câu nói của cô là những câu nói quá đỗi bình thường của người lớn, gần như là câu cửa miệng của rất nhiều người khi giao tiếp với trẻ. Mình hiểu, lỗi không phải ở cô, mình cũng biết, sẽ rất khó để sửa ngay, nhưng vẫn không thôi mong mỏi rằng góp ý của mình sẽ được cô lưu ý và sửa khi giao tiếp với con. 

Tại sao chúng ta phê phán khi thấy một người con trưởng thành mắng mẹ khi mẹ làm rơi vãi cơm, khi mẹ đi vệ sinh không kiểm soát, nhưng lại cho là bình thường khi nói với con rằng “con ngoan thì mới được thương, không ngoan, không nghe lời mẹ thì mẹ không yêu”? Làm sao một đứa trẻ có thể “có chính kiến”, “tự lập”, biết đưa ra những lựa chọn tốt nếu cứ lớn lên với tâm lý “phải ngoan”, phải nghe lời, không cãi lại?

---------------------------

Bạn đang có tâm sự?

Bạn đang gặp khó khăn khi bên con?

Hay bạn có câu chuyện muốn kể với mình?

Hãy nhắn cho mình nhé! Mình không phải chuyên gia để khuyên bạn nên làm gì, mình chỉ là một người mẹ có thể lắng nghe bạn không phán xét đúng sai!

ĐỒNG HÀNH CÙNG NHÀ BƠ

Fanpage: https://www.facebook.com/Chuyennhabo124/

Blog: https://chuyennhabo.blogspot.com/

FB cá nhân của mình: https://www.facebook.com/nguyen.huyenmb/